نوشتار حاضر تحت عنوان «تقریری نو از توحید» در چهار فصل به بررسی آراء فلاسفۀ اسلامی دربارۀ توحید می‌پردازد. فیلسوفان مختلف نظرات متفاوتی در این خصوص ارائه کرده‌اند. در این میان نظریه علامه طباطبایی در این باره نظریه‌ای بدیع است. علامه در باب توحید با روشی بدیع و نو به اثبات نظریاتی می‌پردازد که در تاریخ فلسفه سابقه ندارد. علامه درصدد اثبات این مدعاست که خداوند تبارک و تعالی با آنکه در مرتبه ذات اجل و ارفع از آن است که معنون به‌عنوانی یا موصوف به وصفی باشد، در مرتبه اسماء و صفات که متأخر از مرتبه ذات و رقیقه آن است قابل اتصاف به اسماء و صفات و قابل شناخت است. علامه بر اساس توحید اطلاقی که اختصاص به وی دارد و در آراء پیشینیان یافت نمی شود، اثبات می‌کند که بین توحید و تمام ابعاد و شؤون زندگی انسان ارتباط وثیقی وجود دارد. بر این اساس هم نظام حقایق را در نشئه دنیا مسبوق به حقایق ملکوتی در عالم مثال حقایق جبروتی در عالم عقول و حقایق لاهوتی در نظام اسماء و صفات حق تعالی می‌داند و هم نظام اعتباریات و جامعه و هم نظام تدوین را و بر اساس نظریه حقیقه و و رقیقه اثبات می کند که بین آنها تلازم است و تقدم و تأخری در کار نیست آنطور که فلاسفه قبل قائل بودند. ازاین‌رو این کتاب علاوه بر تحلیل دیدگاه‌های علامه در باب توحید در مقایسه با نظریات فلاسفه بزرگ اسلامی، می‌تواند الگویی نو برای نظریه‌پردازی در موضوعات مختلف دین و فلسفه باشد و از آن برای پژوهش‌های مربوط به سیر تطور فکر فلسفی در جهان اسلام استفاده کرد.
